سومین دوره مسابقات ملی مکانیک سیالات در۱۶ و ۱۷ اسفند ماه در دانشگاه باهنر کرمان برگزار شد . این دوره از مسابقه با مدیریت دکتر علی محبی و حضور حسین نظام آبادی پور معاونت پژوهشی و مرتضی زند رحیمی ریاست دانشکده ی فنی مهندسی انجام شد . مسابقه شامل ۳ محور ساخت دستگاه، آزمایشگاه مجازی و نماهنگ است . در روز اول مسابقه سخنرانان اصلی محمد رنجبر و علی محبی و محمد رضا چمنی مطالبی را درباره ی علم مکانیک سیالات و هدف از این مسابقه بیان کردند . سپس از ساعت ۱۴ داوری های مسابقات در هر ۴ بخش صورت گرفت. در روز دوم مسابقه جلسه هئیت امنای مسابقه در دانشگاه برگزارشد . خبرگزاری میم فرآیند پس از جلسه هئیت امنا گفتوگویی با بنیان گذار این مسابقه دکتر محمد رضا چمنی خواهد داشت.
>> با توجه به پیشرفته بودن تجهیزات در صنعت آیا بهتر نیست به جای طرح محور های این مسابقه یعنی (ازمایشگاه مجازی ، طراحی تجهیزات و نماهنگ ) چند مشکل صنعتی مطرح بشه و دانشجویان به راه حل های آنان بپردازند ؟
هدف از این مسابقات پرورش خلاقیت دانشجوست و هدف حل مشکل نیست . ما معتقدیم که ثروت یک مملکت مغز آن است یعنی اگه در مملکت بتوان مغز را پرورش داد آن مملکت پیشرفت بیشتری را خواهد دید . پیشرفت و عدالت در ادامه پرورش مغز و استعداد خواهد آمد . دلیل پیشرفت کشور های توسعه یافته مثل آمریکا این است که تمامی مغز ها و استعداد ها را در خود جمع کرده است .
در راستای این هدف ما نمی خواهیم که دانشجو مشکل را حل کند بلکه می خواهیم که فکر کند و طرح ابتدایی را پیشنهاد دهد هرچند که طرح پیشرفته ی آن موجود باشد . این باعث می شود که در طول مسیری که طی می کند مغزش پرورش پیدا کند .
با نگاه به دانشمندان جهان میشه اینو فهمید که برای مثال ادیسون برای اولین بار لامپ را نساخت برای مثال ۳۰ چیز را کشف کردند و ۳۱ امین آن لامپ بود در واقع کشفیات قبلی پوچ نبود بلکه مسیر را برای کشف لامپ ساخت .
>> جناب دکتر متاسفانه ما اینجا مشکل ترجمه داریم . علم در بیرون وجود داره اما ما توانایی ترجمه و بهره از آن را نداریم برای مثال تجهیزات کار شده در صنایع بزرگ مثل پتروشیمی همان تجهیزات بکار رفته در ۵۰ سال گذشته است .
منظور همین است که اگر شما روزی قرار بود که در جایی تصمیم گیری کنید بتوانید تحول ایجاد کنید برای مثال افرادی را تشویق کنید یا به برگزاری چنین مسابقاتی بپردازین که الان سازمان صنایع دریایی به همین کار پرداخته و فی الواقع نوعی سرمایه گذاری می کند که در آینده اگه مایل به استخدام بودند لازم نیست از صفر اموزش دهند خود دانشجویان با هاور کرافت آشنایی دارند . یعنی مهندسان در آینده برای کار به جایی رفتند و یک سری اطلاعات اولیه داشته باشند . آن قسمت که مربوط به تکنولوژی باشد جاهای دیگه انجام می دهند برای مثال شهرک چنین کاری را انجام می دهد.
شما که در مسابقه شرکت می کنید یک هاور کرافت آماده می کنید و به شهرک می روید یک پرپوزال پر می کنید تحویل شهرک می دهید و شهرک آن را به داوران می فرستد اگر ایده خوب و مناسبی باشد از طرف داوری می گویند که یک شرکت تشکیل دهید و سپس از یک مقیاس به مقیاس بزرگ تری می برند سپس به مراحل بالاتر ترفیع می یابد و شرکت دانش بنیان تشکیل می دهند که دانش را توسعه می دهد تا جایی که حتی ممکن است که قابل فروش هم باشد بطور تدریجی سرمایه گذار یافت می شود .
در بعضی جاها چالش ها و معضلات مطرح می شود و روی سایت قرار گرفته می شود ایده ها و نظرات مطرح می شود متخصصان داوری می کنند در نهایت سرمایه گذار طرح را از صاحب ایده خریداری می کند .
دانشگاه تکنولوژی نمی سازد دانشگاه مغز ها را آماده می کند مغز ها تکنولوژی را می سازند ! در هیچ جای دنیا دانشگاه تکنولوژی را نمی سازد . از هر ۱۰۰۰۰ تحقیق که انجام شود ۱۰۰۰ مقاله آن جمع آوری می شود . از هر ۱۰۰ اختراع ۱۰ تا صنعت بیرون می آید . از هر ۱۰ صنعت یک تولید داریم . برای مثال : وقتی سس ماکارونی بیرون آید ۱۰۰۰۰ نفر ادم قبل از آن تحقیق کرده اند .
>> معمولا دانشگاه ها برای مسابقات این چنینی سرمایه ای در نظر نمی گیرند و دیده می شود که برنده مسابقات کسانی هستند که هزینه بیشتری کرده باشند ؛ نظر شما در این باره چی هست ؟
در بخش کلیپ گاهی هزینه زیادی برای عمل آمدن کلیپ خرج می شود. متاسفانه مسابقات علمی زیر نظر معاونت فرهنگی انجام می شود و این یک مشکل ساختاری است که باید از طرف وزارت علوم اصلاح شود . یعنی باید زیر نظر معاونت پژوهشی باشد .
>> من و دیگر بچه ها برای تامین بودجه باید از معاونت فرهنگی درخواست کنیم ؟
بله من خودم با همکارانم الان پی گیر این کار هستیم که تا حدودی این دو معاونت را بهم نزدیک کنیم . من برای دانشجویان خودم هزینه رفت و آمد و تغذیه را پرداخت کردم منتهی این یک تلاش شخصی بوده و سیستماتیک نیست . اما اگر باز هم زیر نظر معاونت پژوهشی انجام شود مشکل خیلی راحت تر حل می شود . ساختار کنونی بسیار غلط است .
>> این مسابقه فقط بین تعدادی دانشگاه رقابت ایجاد کرده در حالی که می تواند در سطح گسترده تری باشد و دانشگاه های بیشتری را وارد رقابت کند ؛ نظر شما در این باره چیست ؟
بله متاسفانه ما دانشگاهی ها تبلیغات خوبی نداریم ولی من در همان ابتدا به همه ایمیل زدم و تاکید کردم اما متاسفانه مشغله هیئت علمی این روزها چیز های دیگریست . و همین باعث شده که حتی خود هیئت علمی هم به این موضوع اهمیت ندهد که این مسابقات جز هزینه و دردسر چیزی را رقم نمیزند !
>> قوانین در هر بخش از مسابقه معلوم نشده که بر اساس آن معیار همه یکنواخت باشند در این باره چی میفرمایین؟
اگه به سایت رجوع کنید می بینید که در هر بخش آیین نامه و مقرراتی وضع شده فقط در بخش نماهنگ برخلاف بقیه ما موضوع را به موارد خاصی محدود نکردیم و در واقع موضوع آزاد است اما در قسمت پروژه و آزمایشگاه مجازی قوانین دقیق وضع شده است ؛ مثلا : در بخش نماهنگ تعداد افراد گروه ، زمان کلیپ و…. نوشته شده
در سالهای گذشته ما ۶۰% از امتیاز را به عهده داوران و ۴۰% بقیه را به عهده دانشجویان حاضر در سالن قرار می دادیم و نماهنگ ها را در سالن عموم پخش می کردیم و بعد یک سری برگه امتیاز دهی بین دانشجویان پخش می شد و سپس جمع می شد و با نسبت ۴۰ درصدی تاثیر داده میشد که این باعث اعتراض شد .
اما در سایر بخش ها آیین نامه های دقیق وضع شده است .
>> اما اکثر دانشجویان نمی دانستند که در بخش کلیپ می توانند تا سقف ۳ کلیپ داشته باشند !
این باید نوشته می شده اگر نوشته نشده مقصرند . ما همیشه قوانین را اعلام می کنیم ؛ مثلا : زمانی که ما اجرا کردیم اعلام کردیم که می توانند ۲ کلیپ داشته باشند که کلیپ برتر انتخاب شود .
>> متاسفانه در این مسابقات تعداد دانشجویان ارشد و دکتری کمتر دیده می شود !
تیم من از دانشگاه های اصفهان هشت شرکت کننده ارشد و دکتری دارد ، بقیه دانشگاه ها را اطلاع ندارم .
>> در بقیه دانشگاه ها مثل شهید باهنر کرمان تعداد دانشجویان ارشد و دکتری خیلی کم است ، در صورتی که می توانند باعث بالا رفتن سطح مسابقات شوند .
حق با شماست باید راه حلی پیدا بشود که بتوان دانشجویان تحصیلات تکمیلی را تشویق کرد چون ما سعی کردیم روی دانشجویان کارشناسی بیشتر تمرکز کنیم ، در تمام دنیا همین جوره .
میگن اگر مغز یک دانشجوی کارشناسی را ساختی ، اون خودش در تحصیلات تکمیلی و دکتری آن را ادامه می دهد پس ما فعلا روی بچه های کارشناسی تمرکز می کنیم . انسانی که به ارشد و دکتری می رسد مغزش ساخته شده و تغییر دادن آن سخت است کمی ! ولی با توجه به اینکه در ایران اکثرا در ارشد ادامه تحصیل می دهند ، کم کم به کشوری می رسیم که تعداد دانشجویان ارشد بیشتر از هر جای دیگر است ! اما باید راهی بسازیم که دانشجویان ارشد را بیشتر فعال کنیم .
>> شما مسئول مطالعات انتقال آب بودید ، طرح حای انتقال آب یکسری طرفدار و یکسری مخالفانی دارد نظر خودتون در این باره چیه ؟
در طرح مملکتی انتقال آب از خلیج فارس صحبت می شود که آن طرح ها مشکلات محیط زیستی دارد ، هرچیزی اندازه ای دارد ، ما برق و گاز و بنزین را هم منتقل می کنیم اما باید به اندازه باشد نمی شود که کل آب شرب را از خلیج فارس تهیه کنیم باید ابتدا پروژه را ارزیابی اقتصادی بکنیم بعد مشتری آن هم موجود باشد که وقتی آن را منتقل می کنیم هزینه آن هم موجود باشد . باید آب را مدیریت کنیم. یعنی اگر مشکلات بخش کشاورزی را حل کنیم ، مطمئنا نیاز به انتقال آب هم نیست .
>> شما جایی راجع به سدسازی گفته بودید ؛ (ماست من ترش است ) و این خبر شده بود . داستان این موضوع را برای ما تعریف می کنید ؟
ما در ایران روی سازه ها اسم سردار سازندگی و .. می گذاریم و آن را علم می کنیم ما نهضتی را راه انداختیم که بتوانیم آب های سطحی را ذخیره سازی کنیم که از اول روی آن درست فکر نشده بود ، امروزه کل دنیا سد سازی را تعطیل کردند و تنها کشورهایی که سد می سازند ایران و ترکیه و چین هستند . ما الان نقشه ۵۵۰ سد را در ایران برای ساخت داریم . واقعا فاجعه اس اگر اینها ساخته شوند !
بد نیست اگر برگردیم ، نگاهی کنیم و آن را ارزیابی کنیم ، خیلی از آنها با مشکل برخورد کرد برای مثال ۸۸۰۰ میلیارد هزینه کردیم و فقط یک دریاچه آب شور را تهیه کردیم . و پایینی ها را بدبخت کردیم . به نظرم باید سدسازی ها متوقف شوند و یک ارزیابی کلی روی مشکلات داشته باشیم .
>> بله ما همین موضوع را راجع به پترو شیمی در کرمان داریم ؛ در صورتی که می دانند در اینجا چنین آبی نیست !
سد سازی مشکل بزرگی شده که دامن خیلی از مسئولین وزارت خانه را گرفته ؛ باید قانونی وضع شود که سد سازی ممنوع شود . می بینیم که سد جلوی حاصل خیزی زمین را می گیرد و بعد با افزودن کود ، محیط زیست را آلوده می کنیم خب به چه دلیل ؟ آب باید به خلیج فارس ریخته شود مطمئن باشید اگه روزی جلوی ریختن آب به خلیج فارس را گرفتید فاجعه اتفاق می افتد .
>> شما سیستم ارزیابی جالبی هم دارید میشه در این باره توضیح دهید ؟
من به تکلیف نمره نمی دهم ، چون هر تکلیفی که می دادیم چهار نسخه بیشتر به دست من نمی رسید هر ده نفر از روی یک تکلیف می نوشتند . الان در پایان هر درس و آخر کلاس سوالی را مطرح می کنم که پاسخ دادن به آن همان نمره کلاسی آنها محسوب می شود. قسمت دیگر نمره ارزیابی های کلاسی است : سمینار ارائه می دهند ، درس از آنها می پرسم و …. قسمتی از آن میانترم و قسمتی هم پایان ترم می شود . این کل ارزیابی بچه هاست .
ارزیابی امروز دنیا مستمر است دیگه مقطعی نیست. در ارشد بیشتر به چشم می خورد که وقتی طرف برای امتحان می آید ۸ نمره بیشتر ندارد و در کارشناسی ۹ نمره دارد یعنی وقتی آمد سر جلسه امتحان می فهمد که ۱۱ نمره را چکار کرده ، بعد تصمیم می گیرد که درس را حذف کند یا امتحان پایان ترم بدهد .
پس در طول ترم بهانه وارد نیست که من حالم خوب نبود ، بنابر این بهانه از دست بچه ها خارجه و خودشون هم بهتر یاد میگیرن . و گرنه از لحاظ معدلی خیلی فرق ندارد .
>> همیشه گفتید که ارزیابی باید به گونه ای باشه که دانشجو به صورت مستمر سر کلاس باشد .
مستمر ، سر هر جلسه و کلاس باید باشد وقتی صدا می زنیم که من جلسه پیش چی گفتم ؟ یا کسی سوالی را مطرح کند جوابش را نمی دهم ، تا همه روی آن فکر کنند و جلسه آینده بحث میکنیم . اگه جلسه بعد به نتیجه رسیدیم که هیچ اگه نه که جلسه بعد دوباره بحث میکنیم . منتهی بستگی به خود دانشجو هم دارد ، مثلا بعضی از کلاس ها من رغبت نمی کنم سوال بپرسم . اگه دانشجو فعال باشد استاد را نیز به وجد می آورد ؛ اگه نه که قطعا استاد هم مثل آنها می شود .
>> چرا در کنکور ارشد دانشجویان ، درس سیالات را با درصد کمی جواب می دهند ؟
سیالات درس مشکلی است ؛ چون ما حرکت داریم و اجزا با هم حرکت نمی کنند . معادلاتش نسبت به دروس دیگر پیچیده تر هستند . و بحث آن هم نسبت به جامدات پیچیده تر هستند .
>> ممنون که وقتتون را در اختیار گذاشتید .